Nhà tù Sơn La - Tất cả những gì bạn cần biết trước khi đi
Di tích nhà tù Sơn La là điểm đến tham quan, tìm hiểu, nghiên cứu lịch sử nổi tiếng, ghi dấu tội ác ghê tởm của thực dân Pháp đối với dân tộc ta.
Mục lục nội dung
Nhà tù Sơn La ở đâu?
Di tích Nhà tù Sơn La có lẽ là điểm đến không nhiều du khách biết đến. Bởi khi đến địa phương này, hầu hết mọi người sẽ quan tâm đến những thác nước đẹp như thác Dải Yếm, thác Nàng Tiên hay những đồi chè. Tuy nhiên, những di tích lịch sử như nhà tù này cũng là nơi mà bạn nên ghé qua một lần.
Nhà tù Sơn La
Nhà tù Sơn La nằm trên đồi Khau Cả, tổ 9, phường Tô Hiệu, thành phố Sơn La. Địa điểm này không quá khó tìm, nhất là đối với những du khách lưu trú tại trung tâm thành phố. Chỉ cần dành một buổi đến đây, bạn sẽ hiểu thêm về một phần nhỏ lịch sử đấu tranh của dân tộc.
Đến thăm khu di tích này, bạn sẽ thấy một công trình kiến trúc kiểu Pháp nhưng không phải là điểm đến văn hóa mà là nơi giam giữ tù nhân.
Lịch sử Nhà tù Sơn La
Di tích nhà tù Sơn La được xây dựng từ năm 1908. Lúc đầu, thực dân Pháp chỉ xây dựng nhà tù với diện tích khoảng 500m2, sau đó mở rộng dần lên 1.217 m². Năm 1930 – 1940, nơi đây tiếp tục mở rộng thêm 2 lần nữa, sở hữu diện tích 2.184 m2.
Vào năm 1952, thực dân Pháp cho nổ tung nhà tù để xóa dấu vết tội ác của chúng. Năm 1965, dưới sự ném bom ác liệt của quân đội Mỹ xuống miền Bắc Việt Nam, Nhà tù Sơn La gần như bị phá hủy hoàn toàn. Sau đó nó đã được xây dựng lại bởi người Việt Nam để tái hiện lại lịch sử.
Lịch sử nhà tù Sơn La
Danh tiếng khủng khiếp của nhà tù Sơn La tiếp tục lan rộng, và nhanh chóng nó được công nhận là một trong những nhà tù tàn bạo nhất ở Đông Nam Á. Các tù nhân nổi tiếng bị giam giữ ở đây bao gồm Tổng Bí thư Lê Duẩn, nhà cách mạng nổi tiếng Tô Hiệu (người đã chết vì bệnh lao khi bị giam cầm) và chỉ huy Văn Tiến Dũng.
Cuộc sống ở nhà tù Sơn La gần như không thể chịu đựng được. Tù nhân phải chịu vô số hình phạt tàn bạo, chẳng hạn như phải đi bộ hàng dặm với xiềng xích nặng nề trên cơ thể, và sau đó bị bắt lao động khổ sai trong ngày. Âm mưu của Nhà tù Sơn La này là bẻ gãy ý chí và tinh thần của những chiến sĩ, người bị giam giữ và bắt họ ngoan ngoãn ủng hộ chế độ Pháp thuộc.
Cấu trúc nhà tù Sơn La
Khu di tích này bao gồm 2 phần: nhà tù và bảo tàng.
Di tích nhà tù
Nhà tù được thực dân Pháp xây dựng vào năm 1908 trên diện tích 500m² để giam giữ các nhà cách mạng yêu nước. Năm 1940, nhà tù được mở rộng thêm 1.700m², bao quanh là tường gạch kiên cố cao 4m, dày 0,5m.
Nhà tù Sơn La được thực dân Pháp thiết kế với 49 phòng giam lớn nhỏ khác nhau. Trong các phòng giam, thực dân Pháp thiết kế hệ thống nhà vệ sinh nổi. Dù xây theo lối tự hoại nhưng nhà vệ sinh được xây cao hơn nền nhà, không có nắp đậy, không có nước dội, chất thải của tù nhân được chứa bên trong.
Giường nằm cho phạm nhân được tráng xi măng và lắp cùm chân dọc theo chiều dài của sàn nhà. Nhà tù giống như một cái lò nung mùa hè bởi gió Lào và lạnh giá vào mùa đông do thời tiết khắc nghiệt của vùng biên viễn.
Di tích nhà tù Sơn La
Thực dân Pháp biến nhà tù thành địa ngục giam cầm, đày đọa và thủ tiêu ý chí chiến đấu của các chiến sĩ cộng sản. Trong giai đoạn 1930 – 1945, nhà tù đã giam giữ 1.007 nhà cách mạng và những người yêu nước, trong đó có nhiều đồng chí là những nhà lãnh đạo xuất sắc của cách mạng Việt Nam như Lê Duẩn, Trường Chinh, Văn Tiến Dũng, Xuân Thủy, Trần Huy Liệu, Nguyễn Cơ Thạch, Mai Chí Thọ, Trần Quốc Hoàn,...
Trước khi rút khỏi Sơn La năm 1952, thực dân Pháp đã ném bom vào nhà tù để xóa dấu vết tội ác của chúng. Năm 1965, đế quốc Mỹ ném bom miền Bắc, Nhà tù Sơn La gần như bị phá hủy hoàn toàn.
Với mong muốn rèn luyện truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ, một phần Nhà tù Sơn La đã được xây dựng lại. Đến Khu di tích Nhà tù Sơn La, du khách sẽ có dịp tham quan các phòng giam, phòng giam đặc biệt và hàng trăm hiện vật là bằng chứng sống về tội ác dã man của Thực dân Pháp như còng, xích sắt, kẹp… Ngoài ra, nơi đây còn trồng cây đào trong vách ngục của đồng chí Tô Hiệu – Bí thư Đảng ủy nhà tù từ tháng 5 năm 1940 đến tháng 10 năm 1941. Cây xoan đào đã trở thành biểu tượng cho ý chí bất khuất của người cộng sản.
Bảo tàng
Bên cạnh nhà tù là bảo tàng trưng bày những hiện vật quý giới thiệu về truyền thống lịch sử, văn hóa của 12 dân tộc anh em cùng sinh sống trên địa bàn tỉnh Sơn La.
Những hiện vật thời tiền sử của Sơn La có niên đại hàng nghìn năm được trưng bày tại tầng 1 của bảo tàng. Tầng 2 là phòng trưng bày ảnh Bác Hồ với đồng bào các dân tộc tỉnh Sơn La. Lên tầng 3, du khách được tham quan phòng trưng bày hiện vật phản ánh đời sống văn hóa, sản xuất của các dân tộc trong tỉnh như gốm, kim hoàn, thổ cẩm, trang phục…
Bảo tàng nhà tù Sơn La
Di tích và Bảo tàng Nhà tù Sơn La đã được xếp hạng Di tích Lịch sử - Văn hóa Quốc gia từ năm 1962. Hàng năm, di tích đón hàng trăm nghìn lượt khách đến tham quan, nghiên cứu, học tập.
Thời gian mở cửa: 8h - 11h và 13h - 17h hàng ngày.
Giá vé: người lớn: 30.000đ/người; trẻ em: 15.000đ/người.
Nhà tù Sơn La có gì đặc biệt?
Nhà tù Sơn La được xếp hạng “Di tích Quốc gia” vào năm 1962. Tuy nhiên, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, qua 2 lần bom đạn của địch, nhiều hạng mục của di tích đã bị hư hỏng nặng. Đến cuối năm 1980, Bảo tàng tỉnh Sơn La đã khôi phục lại nhà tù theo dấu tích cũ. Nhà tù Sơn La được xếp hạng “Di tích Quốc gia đặc biệt” vào cuối năm 2014.
Đến với Nhà tù Sơn La, bạn sẽ tận mắt chứng kiến rất nhiều hiện vật, công cụ tra tấn – bằng chứng sống về tội ác man rợ của chế độ thực dân cũ đối với các chiến sĩ cộng sản như: còng tay, xích sắt, kìm nhọn,…
Nhà tù Sơn La có gì?
Hiện nay, Nhà tù Sơn La vẫn còn để lại những xà lim ngầm, xà lim chéo, và những xà lim đặc biệt chỉ rộng 1,2m2 - nơi từng là nơi ở của các chiến sĩ cộng sản. Ngoài ra, du khách sẽ không khỏi xúc động khi đứng trước cây đào mang tên người chiến sĩ cộng sản trung kiên Tô Hiệu.
Du khách có thể khám phá những cánh cổng đổ nát và những bức tường đổ nát của Nhà tù Sơn La khi đến thăm Bảo tàng Nhà tù. Bạn sẽ tìm thấy những bức tranh sống động như thật mô tả sự đối xử khắc nghiệt với các tù nhân và đi bộ qua khu vực tầng hầm còn sót lại, nơi các phòng giam cá nhân và chuồng cọp được phát hiện và khôi phục.
Một số điều cần lưu ý khi ghé thăm nhà tù Sơn La
Nhà tù này là một điểm đến du lịch Sơn La mang ý nghĩa lịch sử, ghi dấu một đoạn hào hùng của dân tộc, nơi giam giữ tội phạm của quân xâm lược. Vì vậy, nếu có dịp, hãy một lần đến đây để hiểu thêm về lịch sử đấu tranh của thế hệ đi trước.
Là một công trình lịch sử đau thương, khi khám phá nhà tù, du khách nên ăn mặc lịch sự, đi lại nhẹ nhàng, nói năng nhỏ nhẹ và không tự ý chạm vào hiện vật. Khi chụp ảnh không nên tạo dáng quá nhiều mà chủ yếu lưu lại một vài bức ảnh kỷ niệm.
Tòa nhà hiện nay đã bị hư hại nhiều theo thời gian và đã qua nhiều lần trùng tu nhưng vẫn mang đậm kiến trúc Pháp. Vì vậy, nếu không có nhu cầu chụp ảnh, bạn cũng có thể tham quan và chiêm ngưỡng dấu ấn kiến trúc đặc biệt của nhà tù.
Đặc biệt, khi dừng chân tại công trình này, du khách đừng quên ghé thăm cây đào mang tên chiến sĩ cách mạng Tô Hiệu. Đây là cây đào khổng lồ ghi nhớ công ơn của người chiến sĩ vĩ đại đã anh dũng hy sinh trong cuộc kháng chiến chống thực dân xâm lược.
Di tích nhà tù Sơn La có thể không phải là một điểm đến nổi tiếng trong tỉnh, nhưng đây là nơi mà những ai muốn tìm hiểu về lịch sử, truyền thống cách mạng của đất nước nên một lần ghé thăm. Vì vậy, nếu có dịp đến Sơn La, bạn nhớ dành chút ít thời gian đến đây để tham quan và hiểu thêm về cuộc chiến đấu của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến của thế kỷ trước.
